TROGLODITIZMU

TROGLODITIŻMU     F’Malta jeżistu ħafna għerien li biż-żmien taw lok biex il-bniedem jużgħahom għal diversi skopijiet.  Hekk per eżempju insibu l-ipoġew ta’ Ħal Saflieni, il-katakombijiet kif ukoll l-għerien li ntużaw bħala kappelli fil-perjodu medjoevali u li ġew imħaffra taħt l-art.   Fost l-għerien li ġew abitati mill-bniedem f’Malta insibu Għar Dalam fejn l-oġġetti li nstabu fih imorru lura sa 5000 sena Q.K. Insibu wkoll Għar il-Kbir li f’art xagħri lil hinn mill-Buskett.  Hawn kienu jgħixu mal- 120 ruħ sal-1835.  L-għar ta’ San Niklaw kien jintuża kemm għall-abitazzjoni kif ukoll bħala kappella.  Hemm ukoll is-Simblija qrib Ħad-Dingli fejn kienet tgħix  kommunità tgħix f’diversi kmamar imħaffrin fil-blat. Fil-Manikata hemm għerien oħra fejn kienu jgħixu xi familiji fihom u magħhom anke l-annimali tal-irziezet.  L-Għerien kemm il-darba ntużaw bħala kappelli u postijiet sagri fejn anke indifnu n-nies fihom. Kappelli trogloditi magħrufin f’Malta huma dawk tal-Mensija u tat-Twelid tal-Madonna fil-Mellieħa. L-għerien ta’ Ħal Saflieni u dawk taċ-Ċirku tax-Xagħra, Għawdex intuzaw u tkomplew jitħaffru u jikbru biex saru ċimiterji sotteranji għad-dfien u l-kult ta’ l-alla tal-fertilità. Ara: Trogloditismo Medievale a Malta, ta’ Aldo Messina, Melita Historica, Vol X, 2 1989, Malta Historical Society, pp. 109-120.  The re-Christianization of Malta: Siculo-Greek Monasticism, Dejr Toponyms, and Rock-Cut Churches ta’ Mario Buħagiar, Melita Historica Vol XIII, no 3, 2003,pp. 253-284.